Σάββατο των ψυχών

Οι τρεις ιστορίες που ακολουθούν, είναι πέρα για πέρα αληθινές. Το θέμα τους, έχει να κάνει με τα πρόσφορα, το ζυμωτό ψωμί δηλαδή που οι χριστιανοί τέτοιες μέρες προσφέρουν στους ναούς, άλλοτε «υπέρ υγείας» των μελών της οικογένειάς τους και των ίδιων κι άλλοτε «για να συγχωρεθούν τ’ αποθαμένα τους».

Η πρώτη ιστορία διαδραματίζεται στο Ληξούρι Κεφαλονιάς, όπου το πρόσφορο το ονομάζουνε και «προσφοράτο». Φέρνει, λοιπόν, ο πιτσιρίκος το πρόσφορο της μάνας του στην εκκλησιά κι η μάνα του, η οποία για κάποιο λόγο δεν μπόρεσε να πάει η ίδια, ορμήνεψε το παιδί να ρωτήσει ιδιαιτέρως τον παπά, μήπως είναι αμαρτία που, όπως ζύμωνε το πρόσφορο, «αερίστηκε» άθελά της.

Λέει ο μικρός στον παπά: «Η μάνα μου, εκεί που ζύμωνε το προσφοράτο, έκοψε ένα τριτσιπιάτο. Κάνει να στο δώσω τώρα»; Κι ο παπάς απαντά: «Άσε μου, το προσφοράτο και το τριτσιπιάτο φάτο»!

Η δεύτερη ιστορία έρχεται απ’ τις Παγασσές Βόλου, όπου το πρόσφορο το λένε «λειτουργιά». Κουβαλούσε μια Βολιώτισσα τη λειτουργιά της μαζί με σπερνά (κόλλυβα), σε παραθαλάσσιο ναό. Αλλά είχε φουρτούνα και το κύμα μούσκεψε το πλακόστρωτο και γλιστρούσε. Γλιστράει η Βολιώτισσα, πάρ’ τα κάτω τα σπερνά και τη λειτουργιά, χάλια γίνανε μες στα παλιόνερα.

«Άι στο καλό», έσκουξε η γυναίκα κι έκανε να τα μαζέψει για τα σκουπίδια, αλλά πριν προλάβει, δυο πεινασμένα παιδάκια τρέξανε και τα φάγανε από κάτω.

Το βράδυ, στον ύπνο της, η Βολιώτισσα, είδε όλους τους πεθαμένους που είχε να δώσει στον παπά μαζί με τη λειτουργιά. «Σ’ ευχαριστούμε», τής λέγανε οι πεθαμένοι, «μάς έφερες πολλή τροφή σήμερα».

Κι η τρίτη ιστορία είναι απ’ την ορεινή Αρκαδία και την όμορφη Βυτίνα. Ήταν μετά την Κατοχή, κι ένας πάμπτωχος πολύτεκνος αγωνιζόταν να ζήσει τα οχτώ παιδιά και τη γυναίκα του. Μια μέρα, είδε να περνά έξω απ’ το σπίτι του κάποιος γνωστός του, που κουβαλούσε ένα πολύ μεγάλο φορφορέτο – έτσι το λέγανε εκεί – και το πήγαινε στην εκκλησιά του Άγιου Τρύφωνα.

«Ρε, φίλε», τού λέει. «Φέρε μου εδώ το φορφορέτο, να σού συγχωρέσω εγώ τ’ αποθαμένα σου». «Δεν γίνεται», απαντάει ο γείτονας. «Έχω πολλές αμαρτίες και τρέχω να με συγχωρέσει ο παπάς. Γι’ αυτό και είναι τόσο μεγάλο το φορφορέτο μου»…

Άρτον και Θεάματα!